Poznaj Przemka Witkowskiego

Przemek jest dziennikarzem, badaczem, wykładowcą akademickim i poetą. Od ponad dziesięciu lat bada skrajnie prawicowe grupy i ruchy ekstremistyczne. Jest także zaangażowany w badania związków między ideologiami i popkulturą, ze szczególnym uwzględnieniem propagandy politycznej i zagadnień związanych z mniejszościami etnicznymi i religijnymi. Zaangażował się w badania nad radykalizacją i brutalnym ekstremizmem w Polsce, ponieważ ma odpowiednie umiejętności – doktorat z politologii. Przemek interesuje się także psychologią i kulturą.
Przełomowa chwila
Gdy Przemek miał 12-13 lat, w jego okolicy we Wrocławiu, mieszkał neonazistowski skinhead, który nękał dzieci z sąsiedztwa. Groził im i zastraszał je, to był naprawdę okropny chłopak. Przemek zawsze zastanawiał się, dlaczego tamten to robił, co za tym stało. W ten sposób zaczął wnikać głębiej w tę tematykę radykalizacji i zainteresował się radykalizacją i ekstremizmem.
Zainteresowany tym zjawiskiem, zaczął wierzyć, że najbardziej szkodliwe dla grup ekstremistycznych będzie ujawnienie źródeł ich finansowania i powiązań w kraju i za granicą. Dlatego postanowił wykorzystać swoje umiejętności badawcze w tym celu.
Pierwsze zwycięstwo
Po raz pierwszy pomyślał, że jego badania mają sens i gdy odkrył coś, czego nikt wcześniej nie ujawnił, gdy napisał artykuł o jednej z pierwszych ekstremistycznych partii prawicowych w Polsce, która terroryzowała jego rodzinne miasto, Wrocław. Przemek pamięta, że po jednej z demonstracji niektórzy z aktywistów z tej grupy zaatakowali squat i pobili jednego chłopaka, który tam mieszkał. Przemek zaczął zdobywać kolejne informacje na ten temat i odkrył, że ich prawdziwa historia różni się od tej przedstawianej publicznie. W swoim artykule udało mu się skompromitować partię w oczach ich zwolenników; uważa, że przyczynił się do rozwiązania tej partii. Podobnie było z artykułem, który napisał o innej grupie ekstremistycznej i ich internetowym magazynie. – Gdyby ludzie czytali to, co piszą ekstremiści w swoich czasopismach, łatwiej byłoby przejrzeć na oczy, ponieważ ekstremiści otwarcie prezentują tam swoje plany i przekonania, mówi Przemek.
Wyboista droga
Przemek uważa, że to brak wystarczającej wiedzy stoi za porażkami wielu inicjatyw mających na celu zapobieganie lub przeciwdziałanie ekstremizmowi. Ludzie często mieszają pojęcia i definicje. Nie wiedzą, z kim mają do czynienia, z kim próbują się mierzyć, w jaki sposób ekstremistyczne grupy są finansowane oraz do jakich sieci należą. Ludzie często działają w oparciu o emocje i powierzchowną wiedzę.
Radzenie sobie ze stresem
Aby się zrelaksować i trochę zapomnieć o wszystkim, z czym spotyka się badając ekstremizm, Przemek stara się spędzać dużo czasu na łonie natury i uprawiać sport.
Jak wyjaśnić ekstremizm pięciolatkowi
Ekstremiści to osoby, które krzywdzą innych ludzi za to, kim oni są, za cechy, których często nie mogą lub nie chcą zmienić. Ekstremiści wyrządzają krzywdę ludziom, którzy nikogo nie krzywdzą.
Jak wyjaśnić ekstremizm rodzinie i przyjaciołom
Przemek zajmuje się zapobieganiem i przeciwdziałaniem radykalizacji, ekstremizmowi oraz przemocy motywowanej politycznie. Jego zdaniem, chodzi o ludzi, którzy myślą, że posiadają pewną prawdę absolutną, która pozwala im zmusić innych ludzi do przyjęcia lub porzucenia pewnych zachowań poprzez użycie przemocy. Przemoc ta nie jest uzasadniona przez demokratyczny proces decyzyjny, nie jest jego częścią. Nie lubi wizji świata, którą skrajnie prawicowi ekstremiści próbują narzucić innym ludziom. Poglądy ekstremistów są szkodliwe dla wielu ludzi, ograniczają ich swobodę myślenia, a Przemek chce działać dla dobra ludzi, którzy pochodzą z innego kraju, innej grupy etnicznej, mają inną religię lub orientację seksualną. Zależy mu na tym, aby czuli się bezpieczniej, aby nie padli ofiarami ekstremistycznej przemocy, której sam ostatnio doświadczył.
Pomysły na działanie dla innych
Warto dołączyć do już istniejących nieformalnych grup, organizacji i inicjatyw, które zajmują się zapobieganiem i przeciwdziałaniem radykalizacji. Ważne, żeby zdobywać wiedzę na temat procesu radykalizacji, współpracować z innymi, koordynować swoje działania i zachęcić innych do włączania się w nie. To na przykład mogą być takie proste działania obywatelskie jak podpisanie i dystrybucja petycji lub wysyłanie e-maili apelujących o zakaz organizowania ekstremistycznych wykładów, zajęć i imprez na uniwersytetach lub w szkołach. Tego typu działania też wymagają pewnej wiedzy, wzajemnej koordynacji i współpracy z innymi podobnie myślącymi ludźmi, aby były skuteczne.
Właściwe reakcje w niewygodnych sytuacjach
Przemek zachowuje bezpieczeństwo, nie pojawia się w pobliżu demonstracji organizowanych przez ekstremistów, po zmroku nie chodzi w miejsca, gdzie może ich spotkać. Otrzymuje także dużo wsparcia ze strony grup antyfaszystowskich i środowisk organów ścigania. Paradoksalnie, im bardziej jest widoczny, im bardziej nagłaśnia problem radykalizacji i ekstremizmu w mediach, tym jest bezpieczniejszy. Ekstremistom trudniej będzie zaatakować osobę publiczną, bo media szybko podejmą ten temat.
Zmierz się ze swoim wewnętrznym aktywistą
Przemek radzi, żeby przeprowadzić badania, research. Nie działać w oparciu o emocje, wykorzystać do tego wiedzę. A dobre badania wymagają czasu. Pomaga mu także dobra pamięć do nazwisk, ponieważ działacze ruchów ekstremistycznych często pozostają aktywni w środowisku przez wiele lat.
W prowadzeniu badań, Przemek zacząłby od przejrzenia ogólnodostępnych publikacji, których autorami są często sami ekstremiści. Warto podzielić dane ruchy na nurty i szukać materiałów poświęconych każdemu z nich, zwracając uwagę na powtarzające się nazwiska. Przemek ma katalog z materiałami, szuka materiałów w Bibliotece Narodowej – mają tam dużo magazynów i czasopism – oraz w Instytucie Pamięci Narodowej (IPN), gdzie przechowywanych jest wiele materiałów z lat 80. XX wieku – okresu, w którym ma swoje korzenie wiele ruchów ekstremistycznych w Polsce. Przemek korzysta również z portalu z publikacjami naukowymi academia.pl, często sami działacze ruchów ekstremistycznych publikują tam swoje dzieła, są bardzo dumni ze swojej działalności naukowej. Przemek współpracuje również z osobami, które wyszły z ruchów ekstremistycznych. Wykorzystując te kontakty oraz archiwa lub publikacje naukowe, stara się pokazać, w jaki sposób grupy i ruchy ekstremistyczne są ze sobą połączone i jak ta sieć kontaktów i współpracy w dużej mierze obejmuje całą Polskę.