Poznaj Joannę Grabarczyk
Joanna jest politolożką, która zajmuje się przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami i nowymi technologiami w kontekście bezpieczeństwa cyfrowego. Jako dziecko była ruchliwa i często angażowała się w ryzykowne sytuacje. Lubiła chodzić do miejsc, w których nie wolno było jej przebywać. Ta przekora pozostała jej do dziś.
Moment przełomowy
Odkąd była nastolatką, intrygowały ją przypadkowe pojawienia się i znikania napisów „Jude raus!” (Tłum. Żydzi wyszli!) Na różnych budynkach w jej rodzinnym mieście. Po udokumentowaniu lokalnej historii i zjawisk mowy nienawiści poczuła potrzebę skorygowania tych haniebnych sytuacji. Opracowała pierwszą platformę raportowania online, która gromadziła skargi dotyczące nienawistnych napisów w mieście, które miały zostać usunięte. W dłuższej perspektywie platforma zgromadziła obszerne raporty z mowy nienawiści, które zostały następnie przekazane organom prawnym.
Pierwsze zwycięstwo
Zapytana o swoje pierwsze zwycięstwo, wspomina akcję kiedy jednego dnia usunęła ponad 40 nienawistnych napisów na murach angażując przy tym ponad 70 osób. Dla Joanny ważne jest, że ludzie nie tylko byli świadomi jakie są negatywne znaczenia symboli i napisow, jakie zamalowywali, ale także że po prostu chcieli zrobić porządek w swojej okolicy. W pewnym sensie działanie było podobne do akcji „sprzątania świata”, które znamy z ochrony środowiska. Tym razem jednak chodziło o nazistowskie i rasistowskie symbole takie jak swastyka, krzyż celtycki albo przekreślona Gwiazda Dawida.
Wyboista droga
Joanna ma świadomość, że jej dzialalność stanowi ryzyko dla bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego jej współpracowników i jej samej. Jest też trochę sfrustrowana, że przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści rzadko są zgłaszane, a państwo przeznacza niewystarczające środki na wsparcie ofiar takich przestępstw, zwłaszcza tych popełnianych w Internecie. Chciałaby więcej uwagi poświęcić rzecznictwu, czyli wpływaniu na polityki instytucji publicznych w tym zakresie.
Mechanizmy radzenia sobie
Dla Joanny, bardzo ważne jest, aby dbać o siebie i swoich bliskich. Rozumie też, jak ważne jest żeby dać sobie czas na odpoczynek od działalności. Ostatnio zapisała się też na kurs szycia na maszynie, z nadzieją, że dzięki temu będzie mogła odpocząć od codziennych spraw.
Wyjaśnienie ekstremizmu pięciolatkowi
Pytana o to jak wyjasnić ekstremizm pięciolatkowi, Joanna poprosiłaby, aby wyobraziło sobię sytuację, w której jego lub jej najlepszy przyjaciel zostaje wyrzucony z przedszkola tylko dlatego, że ma inny kolor skóry. I to jest rasizm. Gdyby rasizm przejawił się też poprzez pobicie dziecka, byłby to ekstremizm.
Kiedy aktywizm wpływa na życie osobiste
Joanna jest świadoma, że dzialalność jaką prowadzi wpływa na jej życie osobiste. Myśli głównie o swoich współpracownikach, ich rodzinach i ich bezpieczeństwie, ale też o swoich rodzicach, którzy się o nią martwią.
Wyznania niespokojnego działacza
Pomimo aktywistycznych wzlotów i upadków, Joanna zawsze podejmuje działania na rzecz osób doświadczających przestępstw i mowy nienawiści. Wbrew pozorom, nie każdego stać na działanie. Joanna często ma do czynienia z głośną krytyką mowy nienawiści, znacznie rzadziej z realnymi działaniami na rzecz grup wykluczonych.
Niektóre pomysły dla niezdecydowanych działaczy
Według Joanny, istnieją łagodne formy interwencji, które są bezpieczne i skuteczne. Na przykład monitorowanie treści zamieszczonych przez radykalne grup w Internecie. Wystarczy tylko komputer i trochę sprytu. Po zidentyfikowaniu, treści mogą być archiwizowane i wysyłane do wyspecjalizowanych organizacji, które zajmują się zgłaszaniem mowy nienawiści.
Ale jeśli kogoś kręci odrobinę więcej adrenaliny, najlepszą opcją będzie usuwanie rasistowskich i ekstremistycznych napisów na murach. Ważne aby uzyskać zgodę administratora budynku. Napis można usunąć przez jego przemalowanie lub usunąć go rozpuszczalnikiem. Naklejki można zdrapać, ale pamiętaj, że pod spodem mogą znajdować sie ostre przedmioty, np. żyletki. Jeśli budynek jest pod ochroną konserwatora, to poproś o jego profesjonalną pomoc. Nie podejmuj działań bez porozumienia, aby nie zostać posądzonym o wandalizm.
Warto też zgłaszać podobne napisy organom ścigania. Aby zaoszczędzić czas, nie czekaj w kolejce na komisariacie, ale zgłoś to pisemnie. Takie zgłoszenie wiąże się jedna z przesłuchaniem, więc wymaga cierpliwości i wytrwałości.
Odpowiednie reakcje w niewygodnych sytuacjach
Kiedy zajmujesz się ekstremizmem, musisz dbać o prywatność swoją i swoich najbliższych. Nie wolno udostępniać swojej lokalizacji bezpośrednio po interwencji. Media społecznościowe też stanowią zagrożenie – kontroluj swoje bezpieczeństwo online i zmieniaj hasła. Stwórz zaufaną grupę osób, którzy będą wiedzieć, gdzie w danje chwili przebywasz. Upewnij się też, że nikt nie czyta twoich wiadomości na wyświetlaczu telefonu.
Zmierz się z wewnętrznym aktywistą
Joanna uważa, że ukryty potencjał istnieje w każdym nas, zależy jedynie od determinacji i dostępności. Do pewnego stopnia każdy mógłby pełnić rolę strażników, na przykład w straży sąsiedzkiej, która szuka rasistowskich napisów lub symboli w okolicy, albo robić mointoring online. Mowa nienawiści współistnieje zarówno online jak i offline i istnieją różne sposoby na jej zalczanie. Jeśli żaden z tych scenariuszy nie jest odpowiedni, zawsze można angażować się w rozmowy z rodziną i przyjaciółmi na temat polaryzujących informacji i fake newsów i ich wpływ na nasze społeczeństwo.